Czy montaż paneli fotowoltaicznych poziomo jest prawidłowy i wydajny? (2025)

Zagadnienie, czy panele fotowoltaiczne można montować poziomo, budzi wiele pytań wśród przyszłych prosumentów. To alternatywa, która na pierwszy rzut oka wydaje się być estetycznie atrakcyjna i pozwalająca na lepsze dopasowanie do niektórych typów dachów. Czy jednak taki sposób instalacji jest równie efektywny, jak klasyczne pionowe ustawienie? Odpowiedź jest krótka i konkretna: tak, panele fotowoltaiczne można montować poziomo, ale wiąże się to z szeregiem specyficznych uwarunkowań i potencjalnych kompromisów, o których warto wiedzieć, zanim podejmie się ostateczną decyzję.

Przyglądając się różnym podejściom do instalacji fotowoltaicznych, łatwo zauważyć, że standardem jest montaż paneli w orientacji pionowej, czyli "portretowej". Dlaczego tak się przyjęło? Analiza wydajności systemów PV pokazuje, że kąt nachylenia i orientacja względem południa to krytyczne czynniki maksymalizujące produkcję energii. Pionowe ułożenie na stelażach umożliwia zazwyczaj łatwiejsze osiągnięcie optymalnego kąta dla danej lokalizacji geograficznej, pozwalając na efektywniejsze "łapanie" promieni słonecznych przez większą część dnia. Niemniej jednak, pojawiają się scenariusze, gdzie horyzontalne, "krajobrazowe" ułożenie paneli na dachu lub gruncie jest brane pod uwagę. Czy taka elastyczność w układaniu ma sens? Jak wpływa na codzienne "zbieranie" słońca przez panele?

Wiele wskazuje na to, że elastyczność w sposobie ułożenia solarów na dachu może być atutem w niestandardowych sytuacjach architektonicznych. Nowoczesne technologie montażowe oraz same panele są na tyle zaawansowane, że fizycznie dopuszczają taką możliwość. Kluczowe staje się jednak zrozumienie, jakie są tego praktyczne konsekwencje. Czy mniejsza powierzchnia "połaci" dachu wymusza poziome rzędy paneli? Czy względy estetyczne przeważają nad niewielką utratą efektywności? To pytania, na które odpowiedź nie zawsze jest zero-jedynkowa i zależy od specyfiki konkretnego projektu.

Ostateczna decyzja o orientacji montażowej paneli jest wypadkową wielu zmiennych – od technicznych uwarunkowań dachu, przez lokalne warunki nasłonecznienia, po osobiste preferencje inwestora dotyczące wyglądu instalacji. Co więcej, odpowiedni system montażowy i typ paneli mogą zminimalizować negatywne skutki odstępstwa od "optymalnego" scenariusza pionowego montażu pod idealnym kątem. Diabeł tkwi w szczegółach, a w przypadku fotowoltaiki, detale decydują o tym, czy nasza inwestycja przyniesie oczekiwane zyski i satysfakcję.

Czynniki decydujące o wyborze poziomego montażu

Wybór pomiędzy poziomym a pionowym ułożeniem paneli fotowoltaicznych rzadko jest kwestią przypadku. To decyzja podyktowana konkretnymi uwarunkowaniami, często zewnętrznymi w stosunku do samego panelu. Jednym z najczęstszych motywów jest ograniczona powierzchnia dachu lub jego specyficzny kształt. Dachy o niskim kącie nachylenia lub z licznymi lukarnami, kominami czy oknami dachowymi mogą po prostu lepiej "pomieścić" panele ułożone poziomo. Wykorzystanie szerokości, a nie wysokości połaci, staje się wówczas logicznym krokiem, by zmaksymalizować liczbę zainstalowanych modułów i zbliżyć się do planowanej mocy systemu.

Kolejnym istotnym czynnikiem jest architektura budynku. Czasem estetyka bierze górę nad ścisłą optymalizacją wydajności. Poziome rzędy paneli mogą harmonijnie współgrać z linią dachu o małym spadku lub z nowoczesnymi, minimalistycznymi bryłami budynków, tworząc bardziej spójną i dyskretną instalację. Klienci coraz częściej zwracają uwagę na wygląd swojej inwestycji, a systemy montażu paneli fotowoltaicznych poziomo oferują im taką możliwość, nawet jeśli wiąże się to z niewielką stratą na rocznej produkcji energii. To trochę jak wybór między sportowym samochodem o maksymalnych osiągach a eleganckim sedanem – oba spełnią podstawową funkcję transportu, ale oferują inne wartości dodane.

Typ pokrycia dachowego również ma znaczenie. Dachówki ceramiczne, blachodachówka, gont bitumiczny – każde z nich wymaga zastosowania odpowiednich systemów montażowych. Chociaż większość producentów oferuje rozwiązania elastyczne, pozwalające na oba typy montażu, specyfika konstrukcji dachowej, rozstaw krokwi czy typ zastosowanej membrany mogą w praktyce faworyzować jedno z rozwiązań. Konsultacja ze specjalistami, którzy mają doświadczenie z konkretnymi materiałami dachowymi, jest kluczowa, aby uniknąć problemów podczas instalacji i zapewnić jej trwałość.

Uwarunkowania lokalizacyjne i środowiskowe to następna warstwa decyzyjności. W regionach o silnych wiatrach poziomy układ paneli może inaczej wpływać na obciążenie konstrukcji niż układ pionowy. Chociaż nowoczesne systemy montażowe są projektowane tak, aby wytrzymać znaczne obciążenia, kierunek i sposób ułożenia modułów względem dominujących wiatrów powinny być uwzględnione w kalkulacjach statycznych. Nie można zapomnieć o śniegu i osadzaniu się zanieczyszczeń – poziome panele, zwłaszcza te montowane pod niskim kątem, są bardziej narażone na gromadzenie się brudu, liści czy śniegu, co może wymagać częstszego czyszczenia.

Nierzadko decydujące są wymogi i wytyczne producenta paneli oraz systemów montażowych. Niektóre produkty mogą mieć specyficzne zalecenia dotyczące orientacji montażowej, np. ze względu na umiejscowienie puszek przyłączeniowych czy wewnętrzną budowę panelu. Ignorowanie tych zaleceń może potencjalnie prowadzić do problemów z gwarancją. Zawsze warto sprawdzić dokumentację techniczną i instrukcję montażu dostarczoną przez producenta paneli i dedykowanego systemu mocującego. To podstawa bezpiecznej i efektywnej instalacji fotowoltaicznej.

Dostępność na rynku systemów montażowych zaprojektowanych do poziomego układania paneli również ma wpływ na wybór. Choć większość renomowanych producentów oferuje uniwersalne rozwiązania, czasami specyficzne wymogi dachu lub niestandardowa orientacja paneli fotowoltaicznych mogą wymagać zastosowania mniej popularnych lub droższych elementów. Należy to uwzględnić na etapie planowania i kosztorysowania inwestycji, aby uniknąć nieprzewidzianych wydatków i opóźnień w realizacji projektu. Dobrze dobrany system montażowy PV to fundament stabilnej i trwałej instalacji.

Warto rozważyć również przyszłe utrzymanie instalacji. Choć panele fotowoltaiczne nie wymagają intensywnej konserwacji, okresowe inspekcje czy czyszczenie (zwłaszcza przy znacznym osadzeniu się zanieczyszczeń) mogą być konieczne. Poziome ułożenie, zwłaszcza na stromych dachach, może stawiać inne wyzwania logistyczne i bezpieczeństwa podczas prac serwisowych w porównaniu do ułożenia pionowego. Zawsze myślimy kilka kroków naprzód, projektując system – od wyboru paneli, przez sposób montażu, aż po plan serwisowania na przestrzeni kolejnych dekad.

Wreszcie, nie można pominąć aspektu elektrycznego. Sposób łączenia paneli w szeregi (stringi) lub równolegle (przy mikroinwerterach/optymalizatorach) może być powiązany z ich fizycznym ułożeniem na dachu. Projektant instalacji musi uwzględnić planowane ułożenia paneli, aby zaprojektować okablowanie w sposób optymalny pod kątem minimalizacji strat energii i bezpieczeństwa. Każde nietypowe rozwiązanie montażowe, w tym poziome, wymaga dokładniejszej analizy elektrycznej, aby całość działała jak należy i była zgodna z obowiązującymi normami i przepisami.

Wpływ poziomego ułożenia na wydajność paneli (zacienienie)

Wydajność paneli fotowoltaicznych jest Świętym Graalem każdego inwestora w OZE. Wszyscy chcemy, aby nasze moduły pracowały na najwyższych obrotach, generując jak najwięcej darmowej energii. Kluczowe dla efektywności jest, aby panele przez możliwie najdłuższy czas były wystawione na działanie promieni słonecznych. Czynniki, które mają na to największy wpływ, to: kierunek i kąt ułożenia paneli, unikanie zacienienia, uwzględnienie wpływu wiatru oraz ogólny sposób ułożenia solarów na dachu. Choć te zasady dotyczą każdego montażu, w przypadku poziomego ułożenia nabierają one specyficznego znaczenia, zwłaszcza w kontekście zacienienia.

Idealny scenariusz zakłada, że panele są skierowane prosto na południe (w Polsce) i nachylone pod optymalnym kątem, który w naszych szerokościach geograficznych wynosi zazwyczaj około 30-40 stopni, zależnie od pory roku i celu (maksymalizacja produkcji rocznej czy np. zimowej). Kiedy decydujemy się na montaż paneli fotowoltaicznych poziomo, zwłaszcza na dachu o niskim kącie nachylenia, automatycznie oddalamy się od tego optymalnego kąta. Panele są wtedy mniej efektywne w "zbieraniu" energii ze słońca, które przecież w ciągu dnia wędruje po niebie, zmieniając swoją pozycję zarówno horyzontalnie, jak i wertykalnie. W efekcie, roczna produkcja energii może być niższa w porównaniu do idealnie ustawionej instalacji pionowej.

Największym "zabójcą" wydajności paneli jest zacienienie paneli. Dotyczy to każdej orientacji, ale w przypadku paneli ułożonych poziomo problem ten potrafi być szczególnie uciążliwy i wpływać na całe rzędy modułów. Dlaczego? Typowy panel zbudowany jest z szeregu połączonych ze sobą ogniw. Są one zwykle zgrupowane w kilku sekcjach, często chronionych diodami bypass. W ułożeniu pionowym, jeśli przeszkoda (jak komin czy antena) rzuci cień na fragment panelu, zacieniona zostanie tylko część w pionowej kolumnie. Diody bypass mogą odłączyć tę część, pozwalając reszcie ogniw pracować, choć z reduced wydajnością.

Natomiast w ułożeniu poziomym, pojedynczy, nawet niewielki cień rzucony na dolną krawędź panelu, może zacienić całą poziomą sekcję ogniw objętą przez jedną diodę bypass. To może spowodować wyłączenie większej części panelu lub całego szeregu połączonych szeregowo modułów. Efekt domina, znany jako "strat po zacienieniu szeregowym" (string mismatch losses), bywa znacznie dotkliwszy przy horyzontalnej orientacji, ponieważ zacienienie obejmuje szersze fragmenty modułów w jednej linii produkcyjnej. Szczególnie narażone są panele montowane pod niskim kątem na dachach o niskim spadku, gdzie przeszkody, nawet te relatywnie niskie, rzucają długie cienie wczesnym rankiem i późnym popołudniem.

Skuteczność systemu radzenia sobie z zacienieniem staje się więc priorytetem przy horyzontalnym montażu. Zastosowanie optymalizatorów mocy na każdym panelu lub użycie mikroinwerterów, które pozwalają każdemu modułowi pracować niezależnie, może zminimalizować negatywne skutki zacienienia. Choć technologie te zwiększają koszt inwestycji początkowej (typowo o 10-20% w porównaniu do standardowego systemu z inwerterem stringowym), w sytuacjach wysokiego ryzyka zacienienia lub przy niestandardowym układzie paneli, mogą one znacząco zwiększyć całkowitą produkcję energii, rekompensując potencjalne straty wynikające z ułożenia poziomego i skracając zwrot całej inwestycji.

Przy planowaniu poziomego montażu, absolutnie kluczowe jest dokładne mapowanie zacienienia dla konkretnego dachu i pory roku. Oprogramowanie do projektowania systemów PV pozwala symulować trajektorię słońca i rzutu cienia w zależności od pory dnia, pory roku i orientacji/kąta paneli. Taka analiza pozwala przewidzieć, które moduły i kiedy będą zacienione, i jakie straty wydajności się z tym wiążą. Dopiero po takiej analizie można świadomie podjąć decyzję o opłacalności montażu poziomego lub wybrać technologię optymalizującą działanie systemu w warunkach zacienienia.

Należy też pamiętać, że nachylenie solarów ma wpływ na samooczyszczanie paneli. Deszcz znacznie lepiej spłukuje kurz, liście i inne zanieczyszczenia z powierzchni paneli nachylonych pod większym kątem (idealnie powyżej 15-20 stopni). Panele poziome, zwłaszcza te montowane prawie płasko na dachach o bardzo niskim spadku, są bardziej narażone na gromadzenie się brudu wzdłuż dolnej krawędzi, co tworzy permanentne zacienienie tej części panelu. Ten efekt jest potęgowany w regionach o suchym klimacie lub w pobliżu drzew i dróg. Regularne czyszczenie staje się wtedy niemal koniecznością, co generuje dodatkowe koszty i wysiłek.

Wpływ wiatru, choć rzadziej kojarzony z orientacją, również może mieć znaczenie. Poziome ułożenie może generować inne siły aerodynamiczne niż pionowe, wymagając zastosowania odpowiednio mocnych i stabilnych elementów systemu montażowego. Dobry projektant systemu PV uwzględni lokalne strefy wiatrowe i wysokość instalacji, dobierając system montażowy w taki sposób, aby wytrzymał przewidziane obciążenia. Bezpieczeństwo konstrukcji to podstawa, niezależnie od orientacji paneli – koniec końców, nikt nie chce, by panele "poleciały" przy pierwszym silniejszym wietrze, jak w kiepskim filmie akcji. Statyka i aerodynamika to klucz do długowieczności montażu fotowoltaiki.

Zalety i wady poziomego montażu paneli PV

Decyzja o wyborze poziomego montażu paneli fotowoltaicznych to swego rodzaju kompromis. Z jednej strony oferuje on pewne unikalne korzyści, z drugiej zaś wiąże się z konkretnymi ograniczeniami i wyzwaniami. Znajomość tych aspektów jest niezbędna do świadomego podjęcia decyzji i zaprojektowania systemu, który najlepiej odpowiada potrzebom i warunkom inwestora. To trochę jak w życiu – nie ma rozwiązań idealnych, są tylko lepiej lub gorzej dopasowane do konkretnej sytuacji.

Zalety poziomego montażu paneli PV:

Elastyczność i dopasowanie do architektury. To prawdopodobnie główny powód, dla którego ludzie decydują się na takie rozwiązanie. Poziome ułożenie paneli może doskonale wpisywać się w kształt dachu o specyficznych wymiarach, np. długi, wąski lub posiadający liczne przeszkody (świetliki, wyłazy, kominy). Umożliwia lepsze wykorzystanie dostępnej przestrzeni na dachu, tam gdzie pionowy montaż byłby niepraktyczny lub niemożliwy do zastosowania bez pozostawiania dużych, niewykorzystanych fragmentów. Z mojego doświadczenia wiem, że na niektórych, szczególnie nowoczesnych dachach o minimalistycznym projekcie, poziome rzędy paneli po prostu wyglądają bardziej spójnie i estetycznie, wtapiając się w ogólną linię budynku, co jest coraz ważniejsze dla wielu właścicieli domów.

Estetyka. Choć to kwestia subiektywna, dla wielu inwestorów pozioma orientacja paneli fotowoltaicznych jest bardziej atrakcyjna wizualnie. Szczególnie na budynkach o nowoczesnej, horyzontalnej architekturze, panele ułożone w ten sposób mogą tworzyć harmonijną całość z elewacją i dachem. Mogą też mniej rzucać się w oczy na dachach o niskim spadku, zlewając się z płaszczyzną dachu. Czasem montaż fotowoltaiki poziomo jest jedynym sposobem, aby sprostać rygorystycznym wymaganiom estetycznym stawianym przez np. miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego czy wspólnotę mieszkaniową, która dba o jednolity wygląd okolicy.

Potencjalnie mniejsze obciążenie punktowe. W niektórych systemach montażowych, gdzie rozkład obciążenia zależy od liczby i rozmieszczenia punktów mocowania do dachu, poziome panele mogą teoretycznie lepiej rozkładać ciężar na krokwie lub łaty. Chociaż standardowe pionowe systemy są również optymalizowane pod tym kątem, w specyficznych konfiguracjach dachu i systemów wsporczych, poziome ułożenie może stanowić korzystniejsze rozwiązanie z perspektywy statyki konstrukcji. Należy to jednak zawsze skonsultować ze specjalistą budowlanym, aby upewnić się, że konstrukcja dachu jest w stanie bezpiecznie unieść dodatkowe obciążenie systemu PV (które w przypadku typowego panelu waży ok. 20-25 kg/m², a w przypadku dachów o bardzo niskim spadku dochodzi jeszcze potencjalne obciążenie śniegiem).

Wady poziomego montażu paneli PV:

Niższa wydajność energetyczna. To zdecydowanie największa wada poziomego montażu paneli PV, zwłaszcza na dachach o standardowym lub większym spadku. Poziome ustawienie paneli oznacza, że ich powierzchnia jest mniej optymalnie skierowana w stronę słońca przez większą część roku w porównaniu do paneli zamontowanych pod optymalnym kątem (ok. 30-40 stopni w Polsce). Skutkuje to znaczącym spadkiem produkcji energii – w zależności od szerokości geograficznej i kąta nachylenia dachu, różnica w rocznym uzysk energertycznym może wynosić od 5% do nawet 15% lub więcej w skrajnych przypadkach płaskich dachów bez korekty kąta. Dla 10 kWp instalacji, to może oznaczać kilkaset kWh energii mniej rocznie, co przekłada się bezpośrednio na wolniejszy zwrot całej inwestycji.

Zwiększone ryzyko zacienienia i problem z samooczyszczaniem. Jak wspomniano wcześniej, poziome ułożenie zwiększa wrażliwość systemu na zacienienie od kominów, lukarn, drzew, a nawet osadzającego się brudu czy śniegu wzdłuż dolnej krawędzi panelu. Permanentne zacienienie nawet małego fragmentu panelu może znacznie obniżyć jego wydajność lub wręcz wyłączyć cały szereg paneli w systemie z inwerterem stringowym, jeśli nie zastosowano optymalizatorów. Dodatkowo, niższy kąt nachylenia utrudnia naturalne spłukiwanie zanieczyszczeń przez deszcz. To prowadzi do szybszego brudzenia się paneli i konieczności częstszego ich czyszczenia, co generuje dodatkowe koszty i wysiłek konserwacyjny. Z moich obserwacji wynika, że ten problem jest szczególnie widoczny w miejskich aglomeracjach, gdzie poziom zanieczyszczenia powietrza bywa wyższy.

Gromadzenie się śniegu i zanieczyszczeń. Poziome panele zamontowane na dachach o niskim spadku są naturalnie bardziej narażone na gromadzenie się grubej warstwy śniegu. Śnieg blokuje dostęp światła słonecznego do paneli, uniemożliwiając produkcję energii, dopóki sam się nie roztopi lub nie zostanie usunięty (co jest niebezpieczne i niezalecane). Dłuższe zaleganie śniegu lub wilgoci może też potencjalnie wpływać na trwałość ramek paneli czy nawet na uszczelki. Co więcej, gromadzące się na dolnej krawędzi zanieczyszczenia mogą tworzyć "gorące punkty" (hot spots) na panelu, co w skrajnych przypadkach może prowadzić do trwałego uszkodzenia ogniw i obniżenia żywotności panelu.

Potencjalne problemy z wentylacją i chłodzeniem. Panele fotowoltaiczne pracują najbardziej efektywnie w niższych temperaturach. Odpowiednia cyrkulacja powietrza pod panelami jest kluczowa do ich chłodzenia. W przypadku montażu poziomego na dachu o niskim spadku lub wręcz na płaskim dachu (bez odpowiedniej konstrukcji podnoszącej i nachylającej), przestrzeń wentylacyjna pod modułami może być ograniczona. To może prowadzić do wzrostu temperatury pracy paneli, a każdy wzrost temperatury o 1°C powyżej 25°C temperatury referencyjnej powoduje typowy spadek wydajności paneli krzemowych o ok. 0.3-0.45%. Brak efektywnego chłodzenia oznacza więc kolejne, choć zazwyczaj niewielkie, straty w produkcji energii. To małe ziarenko piasku w machinie wydajności, ale summa summarum może mieć znaczenie.

Wymagania gwarancyjne producentów. Warto dokładnie sprawdzić warunki gwarancji producenta paneli i systemu montażowego przed podjęciem decyzji o montażu poziomym. Niektórzy producenci mogą mieć specjalne wytyczne dotyczące montażu poziomego, a nawet wyłączać lub ograniczać gwarancję w przypadku instalacji niezgodnych z ich zaleceniami (np. dotyczącymi minimalnego kąta nachylenia czy sposobu mocowania). Zawsze warto dmuchać na zimne i upewnić się, że planowany sposób montażu jest w pełni akceptowany przez wszystkich producentów kluczowych komponentów systemu.

Podsumowując, poziomy montaż paneli fotowoltaicznych to opcja, która może rozwiązać konkretne problemy związane z przestrzenią i estetyką, ale prawie zawsze wiąże się z akceptacją pewnego spadku wydajności w porównaniu do montażu optymalnego. Decyzja powinna być poprzedzona dokładną analizą warunków na miejscu instalacji, mapowaniem zacienienia i kalkulacją potencjalnej produkcji energii dla obu wariantów montażu, najlepiej wykonaną przez doświadczonych specjalistów.

Przyjrzyjmy się kilku danym porównującym potencjalną wydajność systemów PV w różnych konfiguracjach, co może dać nam lepszy obraz kompromisów związanych z poziomym ułożeniem. Pamiętajmy, że poniższe dane są poglądowe i zależą od wielu zmiennych, takich jak lokalizacja, rzeczywiste zacienienie czy jakość komponentów. Traktujmy je jako punkt wyjścia do dalszych rozważań.

*Szacowana roczna produkcja energii podana jako procent optymalnego scenariusza dla typowej lokalizacji w Polsce, przy założeniu braku znaczącego zacienienia zewnętrznego i czystych paneli. Zacienienie, zabrudzenie, wiatr i specyfika dachu mogą znacząco zmienić te wartości.

Analizując powyższe dane, widzimy wyraźnie, że choć poziomy montaż jest możliwy, niemal zawsze wiąże się z mniejszą roczną produkcją energii w porównaniu do idealnie zorientowanej instalacji pionowej pod optymalnym kątem. Szczególnie dotyczy to dachów o niskim kącie nachylenia, gdzie panele montowane są niemal płasko. Strata wydajności, w połączeniu z potencjalnie większymi problemami z zacienieniem i czyszczeniem, powinna być dokładnie skalkulowana na etapie projektu, aby upewnić się, że inwestycja nadal będzie opłacalna w zakładanym okresie.

Konieczne jest podkreślenie roli technologii optymalizacji. W systemach, gdzie zacienienie jest nieuniknione, zastosowanie optymalizatorów mocy lub mikroinwerterów może zniwelować dużą część strat związanych z zacienieniem, czyniąc poziomy montaż bardziej akceptowalnym pod względem wydajności. Choć podnoszą one początkowy koszt, ich wpływ na łączną produkcję energii przez cały okres życia instalacji (25+ lat) może być znaczący, szczególnie w przypadku skomplikowanych dachów z wieloma przeszkodami. To pokazuje, że sam sposób montażu to tylko jeden element układanki; całościowy projekt systemu ma kluczowe znaczenie.

Weźmy pod lupę realne liczby. Dla domu zużywającego rocznie 5000 kWh, instalacja o mocy 5 kWp w optymalnej konfiguracji mogłaby wyprodukować np. 5200 kWh. Taka sama instalacja zamontowana poziomo na dachu o niskim spadku, narażonym na niewielkie zacienienia, mogłaby wyprodukować 4500 kWh rocznie. Różnica 700 kWh to realna strata, którą trzeba by "nadrobić", kupując energię z sieci, co w ciągu roku może wynieść kilkaset złotych. W perspektywie 25 lat sumuje się to do pokaźnej kwoty, która może wpłynąć na to, kiedy faktycznie nastąpi zwrot całej inwestycji. Dlatego tak ważna jest dokładna analiza przed podjęciem decyzji.

Rozmiar i typ paneli również może wpływać na elastyczność montażową. Panele o standardowych wymiarach (np. ok. 1.7m x 1m) w ułożeniu poziomym tworzą dłuższą sekcję poziomą niż pionową. W przypadku szerokich lukarn lub kominów, może to oznaczać, że większa część panelu (lub rzędu) zostanie zacieniona, niż miałoby to miejsce przy ułożeniu pionowym. Producenci paneli wprowadzają na rynek coraz większe moduły (np. 2m x 1m lub większe), co dodatkowo potęguje ten efekt – zacienienie dużej, poziomej sekcji takiego panelu może mieć jeszcze większy wpływ na wydajność. To niuans, który projektant musi uwzględnić, dobierając nie tylko orientację, ale i konkretny model panelu do projektu.

Finalnie, decyzja o montażu poziomym powinna być świadoma i oparta na rzetelnych danych. Choć może wydawać się atrakcyjną opcją ze względu na estetykę czy dopasowanie do specyficznej konstrukcji dachu, wiąże się z realnymi wyzwaniami dotyczącymi wydajności i utrzymania. Dobry specjalista zawsze przedstawi pełny obraz, wskazując potencjalne straty i proponując rozwiązania minimalizujące ich skutki, np. zastosowanie technologii optymalizujących pracę w warunkach zacienienia czy zaprojektowanie systemu montażowego korygującego kąt nachylenia na płaskich dachach. Montaż paneli PV to nie tylko fizyczne przykręcenie modułów, to przede wszystkim inżynieria energetyczna.

Poniższy wykres przedstawia hipotetyczne porównanie miesięcznej produkcji energii w procentach maksymalnej możliwej produkcji dla danej lokalizacji w Polsce (np. 5kWp system) dla trzech scenariuszy: Optymalne Południe 35°, Poziomy na dachu Południowym 20° i Poziomy na dachu Południowym 10°. Dane są orientacyjne i ilustrują ogólny trend różnic w sezonowej wydajności. Zwróć uwagę na spłaszczenie krzywej przy niskim kącie, zwłaszcza w miesiącach letnich, gdy słońce jest najwyżej.

Wykres jasno pokazuje, że im mniejszy kąt nachylenia (charakterystyczny dla wielu poziomych instalacji), tym niższa produkcja energii w ciągu roku, zwłaszcza w miesiącach letnich, kiedy słońce jest wysoko, ale panel nie jest w stanie optymalnie wykorzystać jego energii. Optymalny kąt "goni" słońce przez cały rok w najbardziej efektywny sposób. Z kolei poziomy montaż na bardzo niskim spadku "traci" na efektywności, bo jest zbyt "płaski", by efektywnie odbierać energię, szczególnie latem.

Oczywiście, każdy dach i każda lokalizacja są inne. Zanim podejmiesz decyzję, zawsze warto poprosić instalatora o symulację produkcji energii dla Twojego konkretnego przypadku, biorąc pod uwagę wybrany model paneli, system montażowy, orientację, kąt i potencjalne źródła zacienienia. To najbardziej wiarygodne podejście, które pozwala pełni wykorzystać energię słoneczną w danych warunkach.

Nie ma uniwersalnej odpowiedzi na pytanie o najlepszy sposób montażu. Jest najlepszy sposób dla konkretnego dachu, budynku i potrzeb energetycznych. Poziome ułożenie paneli fotowoltaicznych to narzędzie w rękach projektanta, które, choć ma swoje wady, w odpowiednich warunkach może być najlepszym możliwym rozwiązaniem, pozwalającym w ogóle na montaż fotowoltaiki tam, gdzie tradycyjne metody napotykają bariery.