Panele fotowoltaiczne pionowo 2025 – czy to się opłaca?

Coraz więcej osób w naszym kraju sięga po rozwiązania ekologiczne, o czym świadczy zawrotna liczba prosumentów, która w styczniu 2024 roku przekroczyła już ponad 1,5 miliona. Chociaż widok paneli fotowoltaicznych na dachach czy na gruncie nikogo już raczej nie dziwi, to panele fotowoltaiczne montowane pionowo na elewacji budynków wciąż budzą pewne wątpliwości. Czy taka fotowoltaika na elewacji zda egzamin? Czy instalacje paneli fotowoltaicznych na ścianie budynku to przyszłość?

Panele fotowoltaiczne na elewacji – dlaczego są mniej popularne?

Montaż paneli fotowoltaicznych na ścianie jest znacznie mniej popularny niż tradycyjne rozwiązania. Głównym powodem jest oczywiście kwestia wydajności, która bezpośrednio przekłada się na finanse. Nie oszukujmy się, każdy inwestor decydując się na fotowoltaikę, liczy na jak największe oszczędności i jak najszybszy zwrot z inwestycji. A to oznacza maksymalizację produkcji energii z każdego zainwestowanego złotego.

Wiadomo, że w naszych szerokościach geograficznych panele produkują najwięcej prądu, gdy są ułożone idealnie na południe i nachylone pod kątem około 30-40 stopni. Te warunki są najprostsze do osiągnięcia na dachu lub na gruncie. To właśnie tam najczęściej spotykamy instalacje PV. Tam możemy swobodnie manipulować kątem nachylenia modułów i azymutem, by wycisnąć z systemu maksimum.

Przy montażu na ścianie, panele siłą rzeczy ustawione są pod kątem 90 stopni do podłoża. Jeśli ściana jest idealnie skierowana na południe, taki pionowy montaż paneli fotowoltaicznych na ścianie pozwoli osiągnąć około 71% mocy maksymalnej. To nadal całkiem sporo, ale już o prawie 30% mniej niż w przypadku optymalnego nachylenia na dachu.

A co, jeśli ściana jest skierowana na wschód lub zachód? Wtedy wydajność spada jeszcze bardziej. Panele zamontowane pionowo na ścianie zachodniej, w najlepszym wypadku, osiągną tylko około 56% swoich maksymalnych zdolności produkcyjnych. Wschód będzie podobny.

Wystarczy spojrzeć na tabelę. Pokazuje ona, jaki procent mocy maksymalnej osiągają panele w zależności od orientacji i kąta nachylenia.

Jak widać, zmiana kąta nachylenia ma kolosalne znaczenie. To tak, jakbyśmy próbowali łowić ryby wędką ustawioną prostopadle do rzeki. Możemy coś złowić, ale efektywność będzie dużo niższa niż gdybyśmy ustawili wędkę pod odpowiednim kątem, zgodnie z nurtem. Analogicznie jest z fotowoltaiką – optymalne ustawienie względem słońca jest kluczowe dla wydajności.

Dodatkowo, na cenę instalacji wpływa również koszt samych modułów oraz montażu. Cena brutto za 1 kW mocy zainstalowanej oscyluje w granicach 4-6 tysięcy złotych, co wciąż stanowi znaczącą kwotę. W tej sytuacji inwestorzy chcą wycisnąć z każdego kilowata zainstalowanej mocy jak najwięcej. A najprościej osiągnąć to dzięki tradycyjnym instalacjom, montowanym na dachu lub gruncie.

Nie oznacza to jednak, że fasadowe panele fotowoltaiczne są z góry nieopłacalne. W pewnych specyficznych przypadkach mogą stanowić dobre rozwiązanie. Warto to szczegółowo przeanalizować w kontekście konkretnego budynku i lokalizacji. Ale o tym powiemy sobie później.

Wydajność pionowych paneli fotowoltaicznych w 2025

Patrząc na wydajność pionowych paneli fotowoltaicznych w 2025 roku, nie spodziewamy się rewolucyjnych zmian technologicznych, które znacząco zwiększyłyby ich produktywność w pozycji pionowej. Fizyka słońca pozostanie niezmienna, a kąt padania promieni słonecznych na elewację będzie miał kluczowy wpływ na uzysk energii, tak samo jak dziś.

Kluczem do optymalizacji wydajności instalacji fasadowej będzie nadal dobór odpowiednich modułów oraz precyzyjne ustawienie azymutu. Choć w przypadku ściany mamy mniej swobody w wyborze kąta nachylenia (jest on z góry ustalony na 90 stopni), możemy w pewnym stopniu wpływać na azymut, dobierając ścianę, która jest najlepiej nasłoneczniona.

W 2025 roku, podobnie jak obecnie, instalacja fotowoltaiki na elewacji będzie generować najwięcej energii w miesiącach wiosenno-letnich. W tym okresie słońce jest wyżej na horyzoncie, a kąt padania promieni na pionową powierzchnię jest bardziej korzystny. Zimą, gdy słońce jest niżej, wydajność będzie znacznie niższa.

Weźmy dla przykładu studium przypadku z województwa mazowieckiego. Zoptymalizowana instalacja fasadowa o mocy 3 kW, zamontowana na ścianie skierowanej na południe, może rocznie wyprodukować około 2100 kWh energii. To nieźle, ale ta sama instalacja, zamontowana optymalnie na dachu, mogłaby wygenerować nawet o 30% więcej.

Rozkład produkcji energii w ciągu roku wygląda mniej więcej tak, jak przedstawiono poniżej. Widzimy wyraźną przewagę produkcji w cieplejszych miesiącach.

Technologie fotowoltaiczne wciąż ewoluują, panele stają się bardziej wydajne, ale fundamentalne zasady związane z kątem padania promieni słonecznych i orientacją względem słońca pozostaną bez zmian. Dlatego też w 2025 roku pionowy montaż paneli fotowoltaicznych będzie wciąż kompromisem pod względem wydajności w porównaniu do montażu dachowego czy gruntowego.

Oczywiście, pojawiają się innowacje, takie jak panele dwustronne, które mogą generować energię zarówno z bezpośredniego nasłonecznienia, jak i światła odbitego. Mogą one nieco poprawić wydajność instalacji fasadowych, ale nie rozwiążą fundamentalnego problemu związanego z niskim kątem padania promieni słonecznych w okresach, gdy słońce jest nisko.

Montaż paneli fotowoltaicznych na ścianie – co warto wiedzieć?

Decyzja o montażu paneli fotowoltaicznych na ścianie powinna być dobrze przemyślana i poprzedzona szczegółową analizą. Jak już wspomnieliśmy, wydajność takiej instalacji jest niższa niż w przypadku montażu na dachu czy gruncie. Ale są sytuacje, w których montaż paneli fotowoltaicznych na ścianie ma sens.

Po pierwsze, jeśli nie mamy odpowiedniego dachu – na przykład jest on zacieniony, ma niekorzystną orientację, albo jest historycznym obiektem, na którym nie można montować paneli. Po drugie, gdy nie mamy miejsca na instalację gruntową – co jest często problemem w gęstej zabudowie miejskiej. W takich przypadkach elewacja staje się jedyną opcją.

Należy jednak pamiętać, że fasadowe panele fotowoltaiczne wymagają odpowiedniej konstrukcji montażowej, która musi być solidna i odporna na wiatr oraz warunki atmosferyczne. Koszt takiej konstrukcji może być wyższy niż w przypadku montażu dachowego.

Dodatkowo, montaż na wysokości wymaga specjalistycznego sprzętu i doświadczenia. Ekipa montażowa musi mieć odpowiednie kwalifikacje i przestrzegać rygorystycznych zasad bezpieczeństwa. To wszystko wpływa na ostateczną cenę instalacji.

Warto również zwrócić uwagę na estetykę. Nowoczesne panele fotowoltaiczne na elewacji mogą stanowić ciekawy element architektoniczny, ale muszą być dobrze wkomponowane w bryłę budynku. Niewłaściwy dobór paneli lub nieprzemyślany montaż może oszpecić budynek.

Przy planowaniu instalacji paneli fotowoltaicznych na ścianie budynku, warto rozważyć zastosowanie paneli bifacjalnych (dwustronnych). Jak sama nazwa wskazuje, panele te zbierają światło z obu stron – z przodu (bezpośrednie promienie słoneczne) i z tyłu (światło odbite od elewacji). W przypadku montażu pionowego na elewacji, tylna strona panelu może pochłaniać światło odbite od powierzchni ściany, śniegu, czy chodnika, zwiększając nieco ogólną wydajność instalacji.

Przy podejmowaniu decyzji o montażu paneli na ścianie, kluczowe jest przeprowadzenie dokładnej analizy nasłonecznienia danej ściany. Pomoże to ocenić potencjalne uzyski energii i porównać je z kosztem inwestycji. Warto skonsultować się z doświadczonym instalatorem fotowoltaiki, który pomoże dobrać optymalne rozwiązanie.

Pomimo niższej wydajności, w niektórych sytuacjach panele fotowoltaiczne montowane pionowo mogą być jedynym realnym sposobem na produkcję własnej, ekologicznej energii. Warto wtedy przeanalizować, czy niższe uzyski są akceptowalne w zamian za możliwość korzystania z darmowej energii słonecznej i przyczynienia się do ochrony środowiska. Bo przecież w gruncie rzeczy o to w tym wszystkim chodzi – o niezależność energetyczną i troskę o naszą planetę.

Nie bez znaczenia jest również rozwój przepisów prawnych i programów wsparcia dla fotowoltaiki. W przyszłości mogą pojawić się rozwiązania faworyzujące fotowoltaikę na elewacji, co może wpłynąć na jej opłacalność. Na przykład, niektóre gminy mogą oferować preferencyjne warunki dla inwestorów decydujących się na takie rozwiązania w centrach miast.

Podsumowując, montaż paneli fotowoltaicznych na ścianie to ciekawa alternatywa dla tradycyjnych rozwiązań, choć wiąże się z pewnymi kompromisami. Decyzja o takiej inwestycji powinna być poprzedzona szczegółową analizą warunków lokalnych i indywidualnych potrzeb inwestora. Ale zważywszy na rosnącą świadomość ekologiczną i dążenie do niezależności energetycznej, fasadowa fotowoltaika ma szansę zyskać na popularności w przyszłości.

Q&A

Czym są panele fotowoltaiczne montowane pionowo?

Panele fotowoltaiczne montowane pionowo to rozwiązanie, w którym moduły PV są umieszczane na ścianie budynku zamiast na dachu lub na gruncie.

Dlaczego panele fotowoltaiczne na elewacji są mniej popularne?

Ich mniejsza popularność wynika głównie z niższej wydajności energetycznej w porównaniu do instalacji dachowych i gruntowych, co ma związek z optymalnym kątem padania promieni słonecznych dla naszych szerokości geograficznych.

Czy pionowe panele fotowoltaiczne mogą być opłacalne?

Tak, pomimo niższej wydajności, w pewnych specyficznych przypadkach, gdy montaż na dachu lub gruncie jest niemożliwy, fasadowe panele fotowoltaiczne mogą być opłacalnym rozwiązaniem, zwłaszcza przy zastosowaniu paneli dwustronnych i przy odpowiedniej orientacji elewacji.

Na co zwrócić uwagę przed montażem paneli fotowoltaicznych na ścianie?

Warto dokładnie przeanalizować nasłonecznienie elewacji, skonsultować się ze specjalistą w celu doboru odpowiednich paneli i konstrukcji montażowej, a także upewnić się, że montaż zostanie wykonany przez doświadczoną ekipę z zachowaniem zasad bezpieczeństwa.

Czy wydajność pionowych paneli fotowoltaicznych poprawi się znacząco w przyszłości?

Podstawowe zasady fizyki słońca i kąta padania promieni słonecznych pozostaną bez zmian. Choć technologia fotowoltaiczna się rozwija, znaczący wzrost wydajności w pozycji pionowej jest mało prawdopodobny bez przełomowych innowacji w sposobie zbierania energii słonecznej niezależnie od kąta padania.